TRABİS TAKIL ve TAKAL Nedir?

Türkiye’de .tr uzantılı alan adlarının tescilinde TAKIL ve TAKAL, önemli iki kavramdır. Bu terimler TRABİS (Türkiye Ağ Bilgi Sistemi) tarafından yönetilen süreçlerde kritik rol oynar. Bu yazımızda TAKIL ve TAKAL’ın ne anlama geldiğini ve TRABİS’in bu süreçteki işlevini detaylıca ele alacağız.

TAKIL Nedir?

TAKIL Tahsisi Kısıtlı Adları Listesi’nin kısaltmasıdır. Bu liste, belirli şartlar sağlandığında tescil edilebilen alan adlarını kapsar. TAKIL listesinde yer alan alan adları, genellikle tarihi, kültürel veya kamusal önem taşıyan isimlerden oluşur. Ayrıca, internet kullanıcılarını yanıltabilecek finans kuruluşları veya devlet kurumları gibi isimleri içeren alan adları da bu kategoriye dahildir. Örneğin:

• Şehir isimleri (örneğin, ankara.com.tr),
• Tarihi ve kültürel değerler (örneğin, ataturk.com.tr),
• Finans ve devlet kurumları ile ilgili ifadeler (örneğin, banka, finans, bakanlık),
• Türkiye, Türk, T.C. gibi ifadeler içeren alan adları.

TAKIL Listesindeki Alan Adlarının Tescili

TAKIL listesinde yer alan bir alan adını tescil etmek isteyen kişi veya kuruluş, belirli belgeleri sunmak zorundadır. Bu belgeler, alan adının kullanım amacını ve başvuru sahibinin uygunluğunu kanıtlamayı amaçlar. Başvuru, kayıt kuruluşu aracılığıyla TRABİS’e iletilir ve BTK tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sürecinde şu unsurlar göz önünde bulundurulur:

• Alan adının kamu yararına kullanılıp kullanılmayacağı,
• Başvuru sahibinin uygunluğu,
• Alan adının hangi alt alan adı (örneğin, .gov.tr) altında tahsis edileceği.

Örneğin, “turkiye.com.tr” gibi bir alan adı, genellikle .gov.tr uzantısı altında tahsis edilir ve özel bir izin gerektirir. Finansal ifadeler içeren alan adları için ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) veya Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) onaylı belgeler talep edilebilir.

TAKAL Nedir?

TAKAL Tahsise Kapalı Adları Listesi’nin kısaltmasıdır. Bu liste kamu düzeni, genel ahlak, ülke güvenliği veya mevzuata aykırılık gibi sebeplerle hiçbir kişi veya kuruluş tarafından tescil edilemeyen alan adlarını içerir. TAKAL listesi uzmanlar tarafından titizlikle hazırlanır ve BTK tarafından paylaşılmaz. Bu nedenle bir alan adının TAKAL listesinde yer alıp almadığı ancak başvuru reddedildiğinde anlaşılabilir. TAKAL listesine giren alan adlarına örnek olarak şunlar verilebilir:

• Genel ahlaka aykırı ifadeler içeren alan adları,
• Ülke güvenliğine zarar verebilecek isimler,
• Mevzuata aykırı kelimeler veya ifadeler.

TAKAL ve Başvuru Süreci

TAKAL listesinde yer alan bir alan adı için yapılan başvuru, doğrudan reddedilir. Bu tür alan adlarının tescili mümkün değildir ve TRABİS tarafından iptal edilir. Başvuru sahiplerinin, tescil etmek istedikleri alan adının TAKAL listesinde olup olmadığını önceden bilmesi mümkün olmadığından, kayıt kuruluşları aracılığıyla yapılan başvurular bu denetimden geçer.

TRABİS’in Yaptığı Şey

TRABİS .tr uzantılı alan adlarının yönetiminde merkezi bir rol oynar. Sistemin temel işlevleri şunlardır:

1. Alan Adı Tescili ve Yönetimi: TRABİS .com.tr, .org.tr, .net.tr gibi uzantıların belgesiz tescil edilmesini sağlar. Ancak .gov.tr, .edu.tr gibi bazı uzantılar için belgeli tescil devam eder.
2. Güvenlik ve Denetim: TAKIL ve TAKAL gibi denetim mekanizmalarıyla alan adlarının kötüye kullanımını önler. Bu, özellikle sahte internet siteleri veya dolandırıcılık faaliyetlerini engellemek için önemlidir.
3. Başvuru ve Yenileme Süreçleri: TRABİS alan adı başvurularını gerçek zamanlı işler ve yenileme süreçlerini düzenler. Alan adları en az 1, en fazla 5 yıl için tahsis edilebilir.
4. Devir ve Satış: TRABİS döneminde alan adlarının satışı ve devri mümkün hale gelmiştir. Bu, Nic.TR döneminde izin verilmeyen bir işlemdi.
5. Uyuşmazlık Çözümü: Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcıları (UÇHS) aracılığıyla alan adı anlaşmazlıklarını çözmek için bir mekanizma sunar.

TRABİS’in TAKIL ve TAKAL ile İlişkisi

TRABİS TAKIL ve TAKAL listelerini kullanarak alan adı tescil süreçlerini düzenler. TAKIL listesi, belirli şartlar altında tescil edilebilen alan adlarını kontrol ederken, TAKAL listesi tamamen yasaklanmış alan adlarını kapsar. Bu mekanizmalar, internet ortamında güvenliği artırmak ve kamu düzenini korumak için tasarlanmıştır. TAKIL ve TAKAL Türkiye’de .tr uzantılı alan adlarının tescilinde kritik öneme sahip iki kavramdır. TAKIL belirli belgeler ve şartlar sağlandığında tescil edilebilen alan adlarını ifade ederken, TAKAL hiçbir şekilde tescil edilemeyen alan adlarını kapsar. TRABİS bu süreçleri yöneten ve internet ortamında güvenliği sağlayan bir sistem olarak, alan adı tescilinde şeffaflık ve düzen sağlar. Eğer bir .tr uzantılı alan adı tescil etmeyi planlıyorsanız, öncelikle seçtiğiniz alan adının TAKIL veya TAKAL listelerinde olup olmadığını kontrol etmeniz önemlidir. Kayıt kuruluşunuz, bu süreçte size rehberlik edebilir. Daha fazla bilgi için TRABİS’in resmi web sitesini inceleyebilirsiniz.

• cPHulk Nedir? Nasıl Açılır?
• 802.1x Nedir?
• TRABİS TAKIL ve TAKAL Nedir?
• Trabis Nedir?
• Alan Adı Durum Kodları Ve Anlamları