Linux Temel Terminal Komutları

GNU/Linux, işletim sistemlerinde terminal sistem yönetimi ve dosya işlemleri için güçlü bir araçtır. Bugünkü yazımızda en sık kullanılan temel terminal komutlarını, açıklamalarını ve örnek kullanımlarını ele alacağız. Ayrıca GNU/Linux dizin yapısını anlamaya yardımcı olacak bazı önemli ipuçlarını paylaşacağız.

Temel Terminal Komutları

Aşağıda sizler için GNU/Linux terminalinde sıkça kullanılan temel komutlar açıklamaları ve örnekleriyle listelenmiştir:

Komut	Açıklama	Örnek
cd	Dizin değiştirme	cd /home/kullanici/dosyalar
ls	Dizin içeriğini listeleme	ls -l /home/kullanici
mkdir	Yeni dizin oluşturma	mkdir belgeler
rmdir	Boş dizin silme	rmdir eski_dizin
pwd	Mevcut dizini gösterme	pwd
rm	Dosya veya dizin silme	rm dosya.txt
cp	Dosya kopyalama	cp dosya.txt dosya_yedek.txt
mv	Dosya veya dizin taşıma/yeniden adlandırma	mv dosya.txt /home/kullanici/yeni_dosya.txt
cat	Dosya içeriğini görüntüleme	cat /etc/hostname
echo	Metni standart çıktıya yazdırma	echo "Merhaba, Dünya!"
du	Dosya veya dizin boyutunu gösterme	du -sh /home/kullanici
touch	Boş dosya oluşturma veya dosya zaman damgasını güncelleme	touch yeni_dosya.txt
head	Dosyanın ilk satırlarını gösterme (varsayılan 10 satır)	head /var/log/messages
tail	Dosyanın son satırlarını gösterme (varsayılan 10 satır)	tail /var/log/messages
less	Dosya içeriğini sayfa sayfa görüntüleme	less /etc/services

Bu komutlar GNU/Linux terminalinin yalnızca bir kısmını kapsasa da, günlük işlemler için oldukça kullanışlıdır. Komutların gücü birbirleriyle uyumlu çalışabilmelerinden ve çok sayıda parametre alabilmelerinden gelir. Örneğin, ls -l komutu dosya ve dizinleri ayrıntılı listelerken, ls -a gizli dosyaları da gösterir.

Komutlar Hakkında Daha Fazla Bilgi Edinme

GNU/Linux komutlarının detaylı kullanımı ve parametreleri hakkında bilgi almak için man komutunu kullanabilirsiniz. Örneğin:

man ls

Bu komut, ls komutunun kullanım kılavuzunu (manual) açar. Manual sayfaları, komutların tüm özelliklerini ve seçeneklerini detaylı bir şekilde açıklar. Ayrıca bu kılavuzlara çevrimiçi olarak da erişebilirsiniz. Örneğin, ls komutunun kılavuzuna şu adresten ulaşabilirsiniz: http://man7.org/linux/man-pages/man1/ls.1.html.

GNU/Linux Dizin Yapısını Anlama

GNU/Linux’ta dizin yapısını anlamak, terminal kullanımını kolaylaştırır. Dizinler, hiyerarşik bir yapıda düzenlenmiştir ve dizin yolları mutlak veya göreli olarak ifade edilir:

• Mutlak Yol: Kök dizinden (/) başlayan tam bir yol tanımlar. Örneğin, /home/kullanici/belgeler mutlak bir yoldur.
• Göreli Yol: Mevcut dizine göre tanımlanır. Örneğin, belgeler/dosya.txt mevcut dizinin altında bir belgeler klasörü ve içinde dosya.txt arar.

Önemli Dizin Kısayolları

• .: Mevcut dizini temsil eder. Örneğin, bir dosyayı mevcut dizine kopyalamak için:

  cp /etc/hostname .

• ..: Bir üst dizini temsil eder. Örneğin, bir üst dizine gitmek için:

  cd ..

  İki üst dizine çıkmak için:

  cd ../..

Göreli ve Mutlak Yol Farkı

Göreli yollar mevcut dizine bağlı olarak çalışır. Örneğin, cp dosya.txt yedek.txt komutu, dosya.txt dosyasını mevcut dizinde arar ve aynı dizinde yedek.txt oluşturur. Ancak, /etc/dosya.txt gibi mutlak bir yol, dosyanın tam konumunu belirtir ve mevcut dizinden bağımsızdır.

İpuçları ve Püf Noktaları

• Komut Birleştirme: GNU/Linux komutları, boru (|) operatörü ile birleştirilebilir. Örneğin, bir dosyanın içeriğini sayfa sayfa görüntülemek için:

  cat /etc/passwd | less

• Kısayollar: Terminalde Tab tuşu, komut ve dosya isimlerini otomatik tamamlar, böylece yazma hızınızı artırır.
• Geçmiş Komutlar: history komutu, daha önce çalıştırdığınız komutları listeler. Tekrar kullanmak için !numara yazabilirsiniz (örneğin, !42).

Yukarıdaki komutlar ve dizin yapısı bilgileri GNU/Linux terminalinde temel işlemleri gerçekleştirmek için sağlam bir başlangıç noktası sunar. Terminalde ustalaşmak komutların parametrelerini öğrenmek ve bunları birleştirmekle mümkündür. Daha fazla bilgi için man komutunu kullanmayı unutmayın ve pratik yaparak terminal becerilerinizi geliştirin! Daha fazla Linux Sunucu yazılarımızı incelemek için blog sayfamızı ziyaret etmeyi unutmayın. 🙂