Regular Expression Nedir? Regex Kullanımı ve Örnekleri

Yazar İbrahim · Mayıs 29, 2025

İçindekiler

1 Regular Expression (Regex) Nedir?
2 Regex Neden Önemlidir?
3 Regex Nasıl Kullanılır?
- 3.1 Temel Regex Sembolleri
4 Regular Expression Örnekleri
5 Regex Kullanımı için Pratik İpuçları
6 Regex Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
7 Regex’in Popüler Kullanım Alanları
8 Sık Sorulan Sorular

Regular Expression (kısaca regex) metin içinde belirli kalıpları aramak, eşleştirmek veya düzenlemek için kullanılan güçlü bir araçtır. Programlama dünyasında veri doğrulama, metin ayrıştırma ve arama işlemlerinde sıkça kullanılır. Regex desenleri, e-posta adreslerini kontrol etmekten, telefon numaralarını bulmaya kadar birçok senaryoda hayat kurtarır. Peki, regex nasıl kullanılır? Bu makalede, regular expression örnekleri ile regex’in temellerini, kullanım alanlarını ve regex programlama tekniklerini adım adım açıklayacağım. Kod yazmayı kolaylaştıran bu sihirli aracı keşfetmeye hazır mısınız?

Regular Expression (Regex) Nedir?

Regex metin içinde belirli bir deseni tanımlayan karakter dizileridir. Bu desenler, programlama dillerinde (Python, JavaScript, Java, PHP vb.) metin işleme görevlerini otomatikleştirmek için kullanılır. Örneğin, bir metinde tüm e-posta adreslerini bulmak veya bir formdaki girişin geçerli bir telefon numarası olup olmadığını kontrol etmek için regex kullanılır. Regex programlama metinle çalışırken hız ve doğruluk sağlar.

Regex Neden Önemlidir?

Regex desenleri, programcılar ve veri analistleri için vazgeçilmezdir. İşte regex’in temel faydaları:

Veri Doğrulama: Kullanıcı girişlerini (e-posta, şifre, telefon) kontrol eder.
Metin Arama: Büyük metinlerde belirli kalıpları hızlıca bulur.
Metin Düzenleme: Belirli kelimeleri veya ifadeleri değiştirir.
Veri Ayrıştırma: Log dosyalarından veya HTML’den bilgi çıkarır.
Zaman Tasarrufu: Manuel metin işleme yerine otomatik çözümler sunar.

Regular expression örnekleri ile bu faydaları daha iyi anlayacağız.

Regex Nasıl Kullanılır?

Regex çoğu programlama dilinde yerleşik kütüphanelerle veya araçlarla desteklenir. İşte temel adımlar:

Desen Tanımlama: Aramak istediğiniz kalıbı bir regex deseni olarak yazın (örneğin, \d+ tüm sayıları bulur).
Programlama Dili Seçimi: Regex’i kullanmak için dilinize uygun kütüphaneyi seçin (Python’da re, JavaScript’te RegExp).
Fonksiyon Kullanımı: Eşleştirme (match), arama (search) veya değiştirme (replace) gibi işlemleri uygulayın.
Test Etme: Regex deseninizi regex101.com gibi araçlarla test edin.

Regex programlama sürecinde, desenlerin doğru çalıştığından emin olmak için test etmek önemlidir.

Temel Regex Sembolleri

Regex desenleri özel semboller ve karakterlerle oluşturulur. İşte en sık kullanılanlar:

.: Herhangi bir karakter (örneğin, a.c “abc” veya “axc” ile eşleşir).
\d: Herhangi bir rakam (0-9).
\w: Harf, rakam veya alt çizgi (_).
\s: Boşluk karakteri (boşluk, tab).
*: 0 veya daha fazla tekrar (örneğin, a* “”, “a”, “aa” ile eşleşir).
+: 1 veya daha fazla tekrar (örneğin, \d+ “123” ile eşleşir).
?: 0 veya 1 tekrar (örneğin, colou?r “color” ve “colour” ile eşleşir).
[]: Karakter aralığı (örneğin, [a-z] küçük harfleri bulur).
^: Satır başı (veya desenin başı).
$: Satır sonu.

Bu semboller regular expression örnekleri oluştururken temel yapı taşlarıdır.

Regular Expression Örnekleri

Regular expression örnekleri regex’in pratikte nasıl çalıştığını anlamak için en iyi yoldur. İşte yaygın senaryolar ve desenler:

E-posta Doğrulama: ^[a-zA-Z0-9._%+-]+@[a-zA-Z0-9.-]+\.[a-zA-Z]{2,}$
Örnek: “kullanici@ornek.com” ile eşleşir, ancak “yanlis@com” eşleşmez.
Telefon Numarası Bulma: \+?\d{10,12}
Örnek: “+905551234567” veya “05551234567” ile eşleşir.
URL Tespiti: https?://[\w.-]+/\S*
Örnek: “https://ornek.com” ile eşleşir.
Tarih Formatı: \d{2}/\d{2}/\d{4}
Örnek: “29/05/2025” ile eşleşir.
Metindeki Kelime Değiştirme: \bkelime\b
Örnek: “kelime”yi bulur ve değiştirebilir.

Bu örnekler regex nasıl kullanılır sorusuna pratik yanıtlar sunar.

Regex Kullanımı için Pratik İpuçları

Regex programlama sürecini kolaylaştırmak için şu ipuçlarını takip edin:

Test Araçları Kullanın: regex101.com veya RegExr gibi araçlarla desenlerinizi test edin.
Basit Başlayın: Karmaşık desenler yerine küçük parçalarla çalışın.
Açıklama Ekleyin: Regex kodunuza yorum ekleyerek anlaşılır hale getirin (örneğin, Python’da # E-posta deseni).
Hatalardan Kaçının: Çok geniş desenler (örneğin, .*) performans sorunlarına yol açabilir.
Öğrenmeye Devam Edin: Regex’in ileri düzey özelliklerini (lookaheads, capturing groups) öğrenerek becerilerinizi geliştirin.

Regex Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Regular Expression nedir öğrenirken şu noktalara dikkat edin:

Performans: Karmaşık regex desenleri, büyük veri setlerinde yavaş çalışabilir.
Okunabilirlik: Aşırı karmaşık desenler, kodu bakımı zor hale getirir.
Platform Farklılıkları: Farklı dillerde regex motorları (PCRE, ECMAScript) ufak farklılıklar gösterebilir.
Güvenlik: Kullanıcı girişlerini regex ile doğrulamazsanız, güvenlik açıkları (ReDoS) oluşabilir.